Nowe przepisy zmieniają zasady dotyczące określania wysokości opłat za studia. Zgodnie z nowelizacją ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce, uczelnie mogą teraz podnosić czesne w trakcie roku akademickiego. Nowe regulacje odnoszą się wyłącznie do studentów, którzy rozpoczną naukę od roku akademickiego 2023/2024. Nowelizacja nie obejmuje poprzednich roczników.

Zmienione brzmienie aktu prawnego

Zmiany dotyczą artykułu 80 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Przepis umożliwia uczelniom podniesienie opłat raz w roku akademickim, przy czym limit podwyżki nie może przekroczyć wskaźnika inflacji ogłaszanego przez GUS. Dokładne brzmienie artykułu jest następujące:

Do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki uczelnia nie może wprowadzić dla nich nowych opłat, a zwiększenia wysokości opłat, o których mowa w ust. 2, może dokonać raz w roku akademickim i nie więcej niż o wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem w poprzednim roku kalendarzowym, ogłoszony przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 94 komunikat w "Monitorze Polskim" ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1251, 1429 i 1672), łącznie nie więcej niż o 30% wysokości tych opłat. Nie dotyczy to zwiększania wysokości opłat za prowadzenie zajęć nieobjętych programem studiów oraz za korzystanie z domów studenckich i stołówek studenckich.

Nowelizacja w praktyce

Zgodnie ze znowelizowanymi regulacjami, uczelnie mogą podwyższać opłaty za studia raz w danym roku akademickim, przy czym wysokość podwyżki nie może przekraczać wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych. Łączny wzrost czesnego w okresie trwania studiów nie może być też większy niż 30% wartości opłat początkowych. Uczelnie nie mają również przyzwolenia na wprowadzanie nowych opłat. Przepisy te nie dotyczą zajęć dodatkowych poza programem studiów ani opłat za korzystanie z domów studenckich i stołówek.

Dlaczego wprowadzono zmiany w przepisach?

Nowelizacja jest odpowiedzią na wyzwania wynikające z rosnącej inflacji, która wpływa na wszystkie działające w krajowej gospodarce organizacje, w tym sektor edukacyjny. Uczelnie od dłuższego czasu zwracały uwagę na konieczność dostosowania czesnego do rosnących kosztów operacyjnych. Celem wprowadzenia nowych przepisów jest więc zagwarantowanie szkołom wyższej stabilności finansowej i umożliwienie im kontynuacji kształcenia studentów na stałym, wysokim poziomie.

Wpływ nowelizacji na studentów

Mimo że uczelnie zyskały prawo do waloryzacji czesnego, proces ten musi być transparentny. Główny Urząd Statystyczny co roku publikuje wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych, na podstawie którego można określić maksymalną wysokość podwyżek. Publiczny dostęp do tych danych pozwala studentom na wcześniejsze zapoznanie się z możliwymi zmianami, co eliminuje niebezpieczeństwo niespodziewanych podwyżek, na które nie mogliby się przygotować.