Nowe cenne eksponaty w Muzeum Miedzi

Muzeum Miedzi w Legnicy wzbogaciło się o nowe, wyjątkowe eksponaty związane z historią Legnicy, które już niedługo zostaną zaprezentowane szerszej widowni.

Sześć obrazów Theodora Blätterbauera, śląskiego malarza, rysownika, ilustratora, jednego z najznamienitszych legnickich artystów oraz barokowy szklany puchar z herbem i panoramą Legnicy z 1748 roku trafią do zbiorów historycznych, choć są jednocześnie dziełami sztuki. Cenne obrazy zostały niedawno przekazane przez legniczankę, która prosiła o anonimowość, a puchar Muzeum Miedzi odkupiło od warszawskiego kolekcjonera.

O pochodzeniu eksponatów, wartości artystycznej i ogromnym znaczeniu dla zbiorów miejskich opowiadali na konferencji prasowej 19 czerwca dyrektor Muzeum Miedzi w Legnicy Marcin Makuch oraz Konrad Byś, kierownik Działu Historii.

Puchar szklany z herbem i panoramą Legnicy prawdopodobnie należał do pierwszego burmistrza, który władał miastem po zajęciu Śląska przez Prusy w latach 1741 - 1759.

Dzieła Theodora Blätterbauera, które możecie zobaczyć na naszych zdjęciach, to:

• Portret damy w kapeluszu, 1885, pastel na papierze
• Pałac w Lubieniu, 1854, olej na papierze naklejonym na tekturę
• Widok Chojnowa z kościołem Piotra i Pawła, 1865, rysunek na papierze
• Scena z wojny austriacko-pruskiej (Wspomnienie 1866 roku), 1870, akwarela na papierze
• Kolumna maryjna i klasztor cystersów w Lubiążu, 1884, gwasz z akwarelą na papierze
• Jezioro Czterech Kantonów w Szwajcarii, 1884, olej na tekturze

Muzeum Miedzi zaprezentowało dziś również dwa inne niedawne nabytki - pamiątki spadkobierców rodziny Seilerów, właścicieli wytwórni fortepianów i pianin:

• Portret Antona Dütza (1889 – 1969), ostatniego dyrektora i kierownika firmy Eduard Seiler, 1970, olej na płótnie, aut. Barbara Janssen-Marx
• Widok fabryki fortepianów i pianin Eduard Seilera, akwaforta, lata 20. – 30. XX w., aut. Walter Bayer (1883–1946) 

W ramach projektu ministerialnego Muzeum Miedzi tworzy teraz książkę - monografiię Theodora Blätterbauera, a ostatnio dołączyło do projektu Google Art and Culture, do którego należą też największe muzea na świecie, więc miłośnicy historii i sztuki mogą teraz oglądać kolekcje legnickiego ośrodka online z każdego miejsca na ziemi.  Aktualnie na stronie można zobaczyć ponad sto obiektów, ale zbiory będą systematycznie uzupełniane - link Muzeum Miedzi Google Art and Culture.

Poniżej publikujemy szczegółowy opis dzieł sporządzony przez Muzeum Miedzi.

• Puchar szklany z herbem i panoramą Legnicy, 1748 r.

Jest to jedyny taki obiekt w naszych zbiorach. Barokowy puchar szklany z 1748 r. to wyjątkowo cenny zabytek wyspecjalizowanej gałęzi śląskiego rzemiosła artystycznego z rejonu Karkonoszy, znanego w okresie nowożytnym centrum produkcji luksusowych wyrobów ze szkła. Obiekt najprawdopodobniej powstał w hucie w Białej Dolinie w Szklarskiej Porębie, założonej w 1617 r. przez Wolfganga Preusslera (1550–1620). 

W bogatej dekoracji pucharu, rytowanej w szkle zwracają uwagę legnickie motywy: herb miasta w postaci dwóch skrzyżowanych kluczy oraz panorama miasta ukazana od strony południowej. Kompozycja widoku odpowiada znanym graficznym przedstawieniom Legnicy z I połowy XVIII w., na podstawie których wykonano odwzorowanie dostosowane do kształtu czary. Przed 1737 r. w takim ujęciu Legnicę uwiecznił rysownik i topograf Friedrich Bernhard Werner (1690–1776). Jego panorama została wydana przez norymberską oficynę spadkobierców Homanna w 1738 r. w ramach atlasu Śląska pt. Scenographia Urbium Silesiae. Widok ten powtórzył wydawca Johann David Schleuen z Berlina na mapie księstwa legnickiego z 1741 r. Przerobiony wzór Wernera wykorzystali także spadkobiercy wydawnictwa Johanna Petera Wolffa.

Reprezentacyjny charakter pucharu każe domyślać się, że powstał dla osoby z kręgu legnickiego patrycjatu. Pod herbem miasta umieszczono monogram z liter F G P. Najbardziej prawdopodobnym zleceniodawcą był Friedrich Gottlob Peltz, pierwszy burmistrz powołany do rządzenia miastem po zajęciu Śląska przez Prusy. Urząd sprawował od 25 sierpnia 1741 r. do stycznia 1759 r. Za przyjęciem tej hipotezy przemawia także szczególne wyeksponowanie legnickich motywów w dekoracji pucharu, zamiast symboliki kupieckiej czy cechowej spotykanej na wyrobach fundowanych przez mieszczan. 

Puchar został zakupiony do zbiorów od kolekcjonera z Warszawy.

• Zespół sześciu obrazów Theodora Blätterbauera (1823–1906)

Theodor Blätterbauer, urodzony w Bolesławcu, w 1854 r. osiadł w Legnicy, gdzie objął posadę nauczyciela rysunku w Akademii Rycerskiej. Z naszym miastem związany był do końca życia. Był najwybitniejszym artystą dawnej Legnicy i ważną postacią sztuki śląskiej w XIX w. Zawdzięczamy mu liczne widoki zabytków miasta, w jego twórczości szczególne miejsce zajmował pejzaż i przedstawienia architektury, inspirowane licznymi podróżami po Śląsku, ale także m. in. Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Włoszech. 

Blätterbauer był również niezmiernie utalentowanym portrecistą, co w pełni potwierdza pastelowa podobizna kobiety z 1885 r. Fotograficzną dokładność artysty i jego zamiłowanie do szczegółu widać w oddaniu rysów twarzy czy dekoracji stroju damy z portretu.

Niedużego formatu pejzaż z 1884 r. przez pewien czas był zagadką dla legnickich muzealników. Szczęśliwie udało nam się zidentyfikować okolicę uwiecznioną na obrazie. Legnicki malarz przedstawił Jezioro Czterech Kantonów w Szwajcarii. 

Niewielki olejny szkic z 1854 r. przedstawia pałac w Lubieniu koło Legnickiego Pola. Daje wgląd w sposób pracy artysty, który w czasie podróży tworzył wizualne „notatki”  w postaci rysunków czy malowanych farbami szkiców. Zebrane w ten sposób pomysły wykorzystywał przy tworzeniu obrazów wykańczanych w zaciszu swojej legnickiej pracowni. 

Blätterbauer był mistrzem w posługiwaniu się akwarelą. Zbiory muzeum zasiliły dwie prace wykonane tą techniką. W 1870 r. powstała szczególna scena rodzajowa z pruskimi żołnierzami. Z biografii malarza wiemy, że po wybuchu wojny z Austrią w 1866 r. jako ochotnik podążył za armią pruską by opiekować się rannymi. Jest to zatem pewnego rodzaju wspomnienie z nieodległej dla artysty przeszłości. Druga akwarela to sporych rozmiarów widok z Lubiąża. Tematem obrazu z 1884 r. jest kolumna maryjna, nawiasem mówiąc dzieło legnickiego rzeźbiarza Mattheusa Knotego, wzniesiona w 1670 r. w sąsiedztwie klasztoru cystersów w Lubiążu.

Szczególnie ważnym nabytkiem jest dla nas rysunek Chojnowa z 1865 r., który znajdował się w zbiorach Muzeum Dolnośląskiego w Legnicy i od końca II wojny światowej uważany był za zaginiony. Wymienione dzieła Blätterbauera otrzymaliśmy w darze od mieszkanki Legnicy.