Nekropolia książąt piastowskich niebawem odzyska dawny blask [ZDJĘCIA]

Trwa kolejny etap prac rewitalizacyjnych w Mauzoleum Piastów w Legnicy. Barokowa nekropolia stanowiąca „dom chwały” dynastii, a zarazem miejsce spoczynku ostatniego władcy piastowskiego, niebawem będzie znowu zachwycać swym majestatem.

Podczas pierwszego etapu remontu, który dobiegł końca w ub. roku, odrestaurowana została kopuła nekropoli wraz z znajdującymi się na niej freskami. Prace w większości sfinansowało wówczas Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które przekazało na ten cel 200 tys. zł. Kolejny etap prac prowadzony jest głównie z miejskiej dotacji w wysokości 73 tys. zł. Całość tego etapu remontu pochłonie łącznie około 100 tys. zł. Jest to już trzecia konserwacja barokowej perły na przełomie wieków, tym razem połączona z renowacją grobowca.

- Prace restauracyjne są bardzo czasochłonne, pracujemy intensywnie około dziesięcioosobową ekipą, jednak są to bardzo duże elewacje ścienne o wysokości 13 metrów. Myślę, skończymy wszytko w październiku tego roku – tłumaczy mgr konserwacji Dagmara Duda.

Na tym etapie remontu odnowione zostaną ściany nekropolii wraz ze wszystkimi detalami architektonicznymi m .in. złoconą sztukaterią. Odrestaurowane zostaną także trzy malowidła ścienne, które stanowią cześć sagi Piastów Śląskich. W kolejnym etapie restauracji doczekają się freski przestrzeliwujące pozostałą część historii Piastów linii śląskiej oraz przedstawienia prezentujące dzieje korony polskiej od chrustu Mieszka I z 966 r. po kres dynastii. 

- Największe trudności mamy z renowacją malowideł, które w w kilku miejscach uległy znacznym zniszczeniom. Problemy pojawią  się szczególnie w przypadku określeniu formy malarskiej, treści przestawień, odczytaniu detalu, a to wszytko decyduje przecież o ostatecznym wygładzie malowidła – wyjaśnia kierujący pracami profesor Mieczysław Styc.

Niezwykle cennym źródłem do przeprowadzania renowacji są szkice i zdjęcia z początku XX wieku, które powstały przy okazji prac renowacyjnych prowadzonych przez Józefa Langera.

- Udało nam się dotrzeć do jego szkiców wykonanych przed renowacją oraz fotografii zrobionych po zakończeniu jego pracy. Teraz musimy odczytać ich każdy fragment, najmniejszy detal i przywrócić obrazą ich dawny wygląd – wyjaśnia Mieczysław Styc.

W ten sposób udało się odtworzyć m. in. trzy przedstawienia na kopule mauzoleum, które uległy niemal całkowitemu zniszczeniu przez przeciekający dach.

- Dziś po wielu latach te dzieła powróciły na swoje miejsce - podkreśla dokonania profesor. 

Mauzoleum Piastów zostało ufundowane po śmierci ostatniego Piasta, przedstawiciela rodu pierwszych królów i książąt polskich, księcia legnicko-brzeskiego Jerzego Wilhelma w 1675 r. W imponujących sarkofagach wykonanych z posrebrzanej miedzi ze złotymi dekoracjami (np. orłami piastowskimi) leżą szczątki łącznie pięciu Piastów. Obok Jerzego Wilhelma IV spoczywają jeszcze książęta Krystian i Ludwik IV oraz księżniczki Zofia Elżbieta i Ludwika Anhalt Dessau.

Imponujące barokowe mauzoleum powstało w prezbiterium dawnego kościoła gotyckiego, który został zburzony, a w jego miejsce jezuici zbudowali zachowany do dziś barokowy kościół św. Jana, włączając do niego piastowski grobowiec.

Obok detali architektonicznych podziwiać można także freski przedstawiające historie rodu i ziem piastowskich. Pierwsza część malowideł prezentuje wydarzenia z początków naszego państwa (m.in. chrzest Mieszka I, koronacja Bolesława Chrobrego, czy Kazimierza Odnowiciela odzyskującego tron). Dalsza część malowideł stanowiąca część sagi śląskiej opowiada o losach m.in. Henryka I Brodatego i św. Jadwigi czy Henryka II Pobożnym i bitwie pod Legnicą.   

Nad trumnami stoją posągi ostatnich przedstawili rodu, którzy są pogrążeni w nostalgicznej rozmowie o nieuchronnym schyłku dynastii. „Domy królewskie upadają, gwiazdy w pył się obracają – dziwisz się – nawet biegowi słońca kres jest wyznaczony”  brzmi łacińska inskrypcja w mauzoleom, a zarazem ostania wypowiedź jednego z najstarszych i najdłużej panujących rodów w historii Europy

Warto wspomnieć, że Piastowie aż czterokrotnie zmieniali swoje wyznanie. Wpierw Mieszko I (966) porzucił dawną wiarę pogańską i wszedł w orbitę zachodniej cywilizacji chrześcijańskiej. Kilka wieków później Piastowie Śląscy stworzyli w Legnicy silny ośrodek oświecenia i reformacji, który promieniował myślą intelektualną na ościenne ziemie. Protoplastą tych zmian był Fryderyk II Legnicki (XV/XVI w.). Ostatecznie Piastowie w XVI wieku przeszli na wyznanie luterańskie, zaś w XVII stuleciu na kalwinizm. 

Fot. Andrzej Trzeciak i Dawid Stefanik (archiwum)