Reklama

Wielkopiątkowa legnicka jałmużna, czyli „Chleb, śledź i grosz”

25/03/2024 11:42

Zdjęcie: legnicka wielkopostna jałmużna Fot.: Andrzej Trzeciak

W Wielki Piątek 29 marca o godzinie 13:30 w rynku przy katedrze odbędzie się legnicka wielkopostna jałmużna. Mieszkańcom miasta zostaną rozdane bochenki okrągłego chleba, postne śledzie i – specjalnie na ten cel wybite – pamiątkowe grosze.

Poświęcenia pokarmów dokona legnicki biskup Andrzej Siemieniewski i trafią one na świąteczne stoły mieszkańców podtrzymując kilkusetletni obyczaj. Przed wiekami w Wielki Piątek rozdawano wszystkim potrzebującym chleb o wadze ok. 1 kg, po jednym śledziu oraz nowy grosz. To był srebrny grosz, za który można było wówczas kupić na rynku jednego, może dwa śledzie. Czyli miał swoją wartość, ale traktowany był jak talizman i przypięty do ubrania miał chronić właściciela przed chorobami, odstraszać zło i nieszczęścia.

Śledzie, podobnie jak za dawnych czasów, są pokarmem postnym, o symbolicznym znaczeniu, które utrwalone zostało w historii miasta w nazwie renesansowych kamieniczek przy Rynku, zwanych „Śledziówkami”.

Wielkopiątkowa legnicka jałmużna - Hedwigsstiftung (dosł. fundacja Jadwigi) powstała w 1469 roku, jako pobożne dzieło imienniczki wielkiej świętej - Jadwigi (1430-1471), żony księcia Jana I lubińskiego. Potomkowie Jadwigi gorliwie podtrzymywali wielkopiątkową tradycję i co roku w Wielki Piątek na dziedzińcu Zamku Piastowskiego rozdawali ubogim chleb, śledzie i jadwiżańskie grosze. Z czasem liczba pątników napływających do miasta była tak duża, iż uznano to za zagrożenie. Z obawy przed zamieszkami rozdawnictwo przeniesiono za rzekę do książęcego folwarku w Kartuzach. Legnicka tradycja jałmużnicza cieszyła na Śląsku tak wielką sławą, że przetrwała wygaśnięcie dynastii pierwszych królów Polski. Jej ostateczny kres położyło dopiero przejście Śląska pod panowanie pruskie na początku XVIII wieku.

Zapomniana tradycja powróciła do Legnicy ponad 20 lat temu, dzięki inicjatywie Stowarzyszenia „Kobiety Europy”. Pomysłodawczynią jest Elżbieta Chucholska, jego założycielka i prezeska. Wydarzenie od lat wspierają władze samorządowe, dzięki którym co roku na uczestników inscenizacji czeka kilkaset bochenków chleba, beczki śledzi i pamiątkowe monety.

Organizatorzy wydarzenia: Stowarzyszenie Kobiety Europy, Urząd Miasta Legnicy. Partnerzy: Ośrodek Sportu i Rekreacji w Legnicy, Legnickie Centrum Kultury.