Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich

6 lipca w ramach obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków – Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA i inne bojówki ukraińskie na ludności Wołynia i Małopolski Wschodniej w latach 1939–1947 w kościele św. Jana Chrzciciela w Legnicy odbyła się uroczysta msza święta, będąca głębokim aktem modlitewnej pamięci i duchowej jedności z pomordowanymi oraz ich rodzinami.

Od tego roku dnia 11 lipca, czyli w rocznicę tzw. krwawej niedzieli (11 lipca 1943 r.), obchodzimy nowe święto państwowe: Narodowy Dzień Pamięci o Polakach – Ofiarach Ludobójstwa dokonanego przez OUN i UPA na ziemiach wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej. Ustanawiając państwowe święto w ustawie z 4 czerwca 2025 roku przypomniano, że „w latach 1939–1946 nacjonaliści ukraińscy z Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów (OUN), Ukraińskiej Powstańczej Armii (UPA) oraz innych ukraińskich formacji nacjonalistycznych działających na ziemiach Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej Polskiej (województwa wołyńskie, tarnopolskie, stanisławowskie, lwowskie, poleskie) oraz obecnych województw lubelskiego i podkarpackiego dokonali na ludności polskiej zbrodni ludobójstwa”.

„Zamordowali ponad sto tysięcy Polaków, głównie mieszkańców wsi, zniszczyli ich mienie i doprowadzili do uchodźstwa z Kresów Wschodnich II Rzeczypospolitej setek tysięcy Polaków. Apogeum tej zbrodni przypada na lipiec 1943 r., a symboliczną datą hekatomby Polaków z rąk ukraińskich nacjonalistów jest dzień 11 lipca 1943 r., kiedy Polacy byli mordowani w około stu miejscowościach” – głosi ustawa.

6 lipca w Legnicy w ramach obchodów odbyła się uroczysta msza. Liturgia zgromadziła przedstawicieli władz państwowych, samorządowych, instytucji kultury i pamięci narodowej, duchowieństwa, organizacji kresowych oraz licznych wiernych, którzy wspólnie oddali hołd ofiarom jednej z najtragiczniejszych kart w historii Polski XX wieku. 

Wydarzenie współorganizowali: Poseł na Sejm RP Tadeusz Samborski, Zarząd Powiatu Legnickiego oraz Stowarzyszenie Kulturalne „Krajobrazy” z Legnicy. Powiat Legnicki reprezentowali: Starosta Legnicki Adam Babuśka, Wicestarosta Legnicki Jania Mazur, Sekretarz Powiatu Grzegorz Rogos, dyrektorzy wydziałów i Jednostek Organizacyjnych. 

Uroczystość miała wyjątkowo podniosły charakter dzięki obecności pocztów sztandarowych, w tym reprezentującego Powiat Legnicki, co stanowiło symboliczny wyraz szacunku i wspólnoty w hołdzie pomordowanym Rodakom. Eucharystii przewodniczył wikariusz generalny diecezji legnickiej, proboszcz katedry ks. Robert Kristman, homilię wygłosił proboszcz Parafii pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny ks. Dariusz Pudełko.

Msza święta, pełna skupienia i wzruszenia, była wyrazem nie tylko czci dla poległych, ale także przypomnieniem o konieczności zachowania pamięci historycznej o ludziach, którzy stracili życie, tylko dlatego że byli Polakami żyjącymi na swoich ojczystych ziemiach. Po zakończeniu liturgii przed tablicą pamiątkową poświęconą Ofiarom ludobójstwa przedstawiciele władz, organizacji i instytucji złożyli okolicznościowe wiązanki kwiatów. Ten symboliczny gest był hołdem dla tysięcy zamordowanych Polaków i potwierdzeniem, że ich cierpienie nie zostało zapomniane.

Uroczystość została objęta Patronatem Honorowym:

• Piotra Zgorzelskiego, Wicemarszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej,
• Bożeny Żelazowskiej, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego,
• Pawła Gancarza, Marszałka Województwa Dolnośląskiego,
• dra Tadeusza Skoczka, Dyrektora Muzeum Niepodległości w Warszawie,
• dra Janusza Gmitruka, Dyrektora Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie.

Dzięki obecności wielu pokoleń, od świadków historii po młodzież, msza święta stała się symbolem międzypokoleniowego przekazu pamięci. Była również apelem o prawdę, pojednanie i sprawiedliwość, bez których niemożliwe jest budowanie przyszłości opartej na poszanowaniu godności ludzkiej i faktów historycznych.

Częścią obchodów Narodowego Dnia Pamięci Polaków – Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez OUN-UPA i inne bojówki ukraińskie na ludności Wołynia i Małopolski Wschodniej w latach 1939–1947  było również seminarium poświęcone historii Kresów Wschodnich, którego głównym celem było przypomnienie dramatycznych wydarzeń związanych z ludobójstwem na Wołyniu oraz refleksja nad ich współczesnym znaczeniem. Wydarzenie zgromadziło wybitnych historyków, publicystów i świadków historii, którzy podzielili się swoją wiedzą i doświadczeniem w formie wykładów, pełnych historycznej rzetelności i emocjonalnej głębi.

Poruszająca była część artystyczna, która dostarczyła uczestnikom głębokich wzruszeń. Fragmenty wspomnień ocalałych z pogromu Kresowian zostały zaprezentowane w formie poetycko-muzycznej opowieści. Wystąpiły: Aurelia Sobczak – aktorka i reżyserka, Barbara Droździńska – piosenkarka związana z tradycją Kresów Wschodnich, Grażyna Komincz – artystka i wokalistka, która wykonała pieśni wołyńskie oddające ducha tamtych czasów. 

Corocznie organizowane wydarzenie ma ogromne znaczenie edukacyjne i społeczne. Utrwala pamięć, kształtuje świadomość historyczną i daje głos tym, którzy przeżyli dramat Kresów. Jest również przestrogą dla przyszłych pokoleń, by nigdy więcej nie dopuścić do podobnych tragedii. Inicjatywa  pokazuje, jak wielkie znaczenie mają modlitwa i wspólna refleksja w kształtowaniu dojrzałej tożsamości narodowej oraz w pielęgnowaniu pamięci o Ofiarach zbrodni ludobójstwa.