Rodzące pole. Kyczera wydała pierwszy tom łemkowskiego rocznika

Łemkowski Zespół Pieśni i Tańca Kyczera wydał imponujący, siedemsetstronicowy rocznik naukowy poświęcony historii, kulturze, językowi, literaturze i sztuce Łemków. Nosi tytuł "Caryna", co w języku łemkowskim oznacza uprawne, rodzące pole.

W pracach nad wydawnictwem skromny, trzyosobowy zespół redakcyjny (Jerzy Starzyński - redaktor naczelny, Krystyna Zajko-Minkiewicz, Artur Guzicki) miał wsparcie profesorów z Uniwersytetów Wrocławskiego, Zielonogórskiego, Warszawskiego i Akademii Sztuk w Szczecinie, stanowiących Radę Naukową. Korzystał też z wybitnego grona recenzentów z polskich i zagranicznych uczelni. To gwarancja wysokiego poziomu merytorycznego opublikowanych tekstów. Artykuły są zaopatrzone w liczne przypisy i bibliografię, uzupełnione streszczeniami w językach łemkowskim i angielskim, bogato ilustrowane archiwalnymi zdjęciami, reprodukcjami obrazów czy skanami dokumentów. Wszystko to sprawia, że również pod względem edytorskim "Caryna" prezentuje się znakomicie.  

Rocznik jest podzielony na sześć części. Na pierwszą, zatytułowaną "Artykuły" , składa się 10 tekstów poświęconych różnym elementom szeroko rozumianej kultury łemkowskiej. W otwierającym "Carynę" artykule o beskidnikach Piotr Bukowczyk bez pardonu rozprawia się z mitem zbójników grasujących od XV wieku po karpackich duktach, niesłusznie romantyzowanych i uwznioślanych w późniejszym piśmiennictwie. Analizując m.in stare ikony z łemkowskich cerkwi Jerzy Starzyński opowiada barwnie o ubiorach Rusinów zamieszkujących północne zbocza Karpat w XVI, XVII i XVIII wieku. Alicja Maliszewska, literaturoznawczyni z Uniwersytetu Warszawskiego, bazując na wywiadach przeprowadzonych z najstarszym pokoleniem Łemków, daje ich subiektywny opis "ojczyzny utraconej". Michał Szymko z Uiwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lubinie tropi łemkowskie motywy w sztuce współczesnej. I tak dalej. Każdy z tekstów pokazuje jakiś drobny wycinek łemkowskiego świata. 

Drugą część rocznika, "Źródła", wypełnia obszerny artykuł Jerzego Starzyńskiego drobiazgowo omawiający akt oskarżenia w procesie 24 działaczy z Galicji i Bukowiny oskarżonych w 1916 roku o szerzenie rusofilskiej propagandy i działalność zagrażającą Monarchii Habsburgów. Autor bazuje na unikalnym dokumencie - uwiarygodnionej kopii tłumaczenia oryginalnego aktu oskarżenia, przechowywanej w archiwum Łemkowskiego Zespołu Pieśni i Tańca Kyczera w Legnicy. To prawdopodobnie jedyna zachowana kopia w Polsce, co podkreśla wagę zamieszczonej w "Carynie" publikacji. 

Potem czytelnicy rocznika trafią na sylwetki czworga łemkowskich twórców: poety i eseisty Władysława Grabana, głogowskiego artysty zajmującego się m.in. pisaniem ikon Mirosława Trochanowskiego, graficzki Lidii Kocur i kompozytorki Darii Kuziak, która napisała i doprowadziła do wystawienia pierwszej łemkowskiej opery. Co szczególnie cenne, biogramy zostały dopełnione wierszami i esejami, reprodukcjami ikon i grafik oraz zapisem nutowym miniatur na kwartet smyczkowy. 

W dziale recenzji omówione zostały m.in. nowe książki do nauki języka łemkowskiego  i pierwszy (z dwóch wydanych do tej pory ) tom zebranych przez Jerzego Starzyńskiego listów Łemków z czasów Akcji Wisła. 

Ostatnich dwieście stron rocznika jest poświęconych łemkowskim zespołom Kyczera i Kyczerka. To m.in.  bogato ilustrowane fotografiami sprawozdania z ich działalności artystycznej, wyjazdów na festiwale i przeglądy, udziału w wymianie młodzieży, pracy wolontariuszy przy renowacji cmentarzy Łabowej, Czyrnej oraz kapliczek w Krzywej. Jest tu informacja o nagrodzie FIDAF za organizację jednego z czterech najlepszych festiwali folkowych na świecie.  

Rocznik zamyka Kalendarium za rok 2023. 

Wydawnictwo jest nie do kupienia. Zainteresowanych odsyłamy do wydawcy: Zespołu Pieśni i Tańca Kyczera.